بررسی رابطه زمانی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در حوزه آبریز کرخه

نویسندگان

  • راضیه کوشکی دانش‌آموختۀ کارشناسی‏ ارشد هواشناسی کشاورزی، دانشکدۀ کویرشناسی، دانشگاه سمنان
  • مجید محمدی استادیار، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه سمنان
چکیده مقاله:

خشکسالی از جمله بلایای طبیعی است که به‌شدت تحت تأثیر نوسانات اقلیمی است و مجموعه‏ای از مشکلات پیچیده را در بخش‏های مختلف ایجاد می‏کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطۀ زمانی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در حوضۀ آبریز کرخه است. برای رسیدن به این هدف، از آمار 26 ایستگاه باران‏‏سنج و هشت ایستگاه هیدرومتری استفاده شد. در بخشی از تحقیق برای آگاهی از تأخیر جریان‏ها نسبت به بارش‏ها در حالت واقعی، ضریب همبستگی پیرسون بین بارش و دبی جریان با تأخیرهای زمانی مختلف محاسبه شد. سپس دو شاخص بارش استانداردشده (SPI) و شاخص خشکسالی جریانات رودخانه‏ای (SDI) به‏ترتیب برای ارزیابی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی انتخاب شدند. مقادیر شاخص‏ها در گام زمانی کوتاه‌مدت (یک‌ماهه و سه‌ماهه)، میان‏مدت (شش‌ماهه) و بلندمدت (12‌ماهه) در نرم‌افزار DrinC محاسبه شد. همچنین ضریب همبستگی بین دو شاخص SPI و SDI در کل حوضه و دو زیر‌حوضۀ قره‏سو و گاماسیاب بررسی شد. نتایج نشان داد بین ضریب همبستگی بارش‌ـ دبی جریان و دو شاخص SPI-SDI در چهار گام زمانی رابطۀ مستقیم و معنا‏داری در سطح 99 درصد وجود دارد. هر چند در هر چهار گام زمانی (کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت) ضریب همبستگی از سطح معنا‏داری برخوردار است؛ مقدار ضریب همبستگی در حالت بدون تأخیر زمانی نسبت به سایر موارد با تأخیر زمانی بیشتر است. بنابراین، می‏توان نتیجه گرفت که خشکسالی هیدرولوژیکی با تأخیر زمانی خیلی کوتاه در حوضۀ آبریز کرخه پس از خشکسالی هواشناسی رخ می‏دهد. همچنین به‏دلیل همسویی ضرایب همبستگی و عدم تأخیر زمانی در هر دو حالت، دو شاخص یادشده به‌خوبی شرایط خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی را نشان می‏دهند.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی رابطه خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در حوزه آبخیز اترک

  Drought is a natural and recurring phenomenon which causes water scarcity in various sectors. In comparison with other natural hazards and disasters, drought is more important considering intensity and frequency as well as spatial extent and total damage. In the current research, the Standardized Precipitation Index (SPI) and Standardized Discharge Index (SDI) were used to analyze the tempora...

متن کامل

بررسی رابطه خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در حوزه آبخیز اترک

خشکسالی یک پدیده طبیعی و قابل تکرار است که باعث کمبود آب در بخش های مختلف مصرف می گردد. این پدیده در مقایسه با سایر پدیده ها هم از نظر شدت و فراوانی وقوع و هم از نظر وسعت فضایی و میزان خساراتی که به بار می آورد از اهمیت بیشتری برخوردار است. در این تحقیق از شاخص بارش استاندارد شده ( spi ) و شاخص خشکسالی جریانات رودخانه ای ( sdi ) جهت ارزیابی و تحلیل زمانی وقوع خشکسالی ها استفاده شده است. برای ای...

متن کامل

بررسی روند زمانی خشکسالی هیدرولوژیک و هواشناسی در حوزه آبخیز کرخه

خشکسالی به عنوان یکی از پدیده های محیطی شناخته شده است و در واقع بخش جدایی ناپذیری از تغییرات اقلیمی است که می تواند در هر منطقه جغرافیایی حادث شود. در این تحقیق از شاخص بارش استاندارد شده (SPI) و شاخص خشکسالی جریانات رودخانه ای (SDI) جهت ارزیابی و تحلیل وقوع زمانی وقوع خشکسالی ها استفاده شده است. برای این منظور از آمار ماهانه 10 ایستگاه باران سنجی و 5 ایستگاه هیدرومتری در حوزه آبخیز کرخه استفا...

متن کامل

بررسی تطابقی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در حوزه سراب صیدعلی

تجزیه و تحلیل خشکسالی­ها در پروژه­های آب و هم­چنین بررسی ارتباط خشکسالی­های هیدرولوژیکی و هواشناسی در مدیریت منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. به­همین منظور در این پژوهش به بررسی تطابق خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در حوزه سراب صیدعلی طی یک دوره سی ساله از آمار روزانه دبی و بارش پرداخته شده است. برای داده­های دبی ابتدا حداقل ماهانه دبی هر سال محاسبه شد، سپس با روش ویبول برازش و برای یک دو...

متن کامل

تعیین فاصله¬ی زمانی رخداد خشکسالی¬های هواشناسی و هیدرولوژیکی در حوزه¬ی آبخیز زاینده¬رود

هدف از این تحقیق،  تجزیه و تحلیل ارتباط بین رخداد خشکسالی­های هواشناسی و هیدرولوژیکی در حوزه­ی آبخیز سد زاینده رود با استفاده از متغیر­های مربوط است. شاخص­های بارش استاندارد و ذخیره­ی آب سطحی به ترتیب برای بررسی تغییرات مکانی و زمانی خشکسالی هواشناسی و خشکسالی هیدرولوژیکی استفاده گردید. بررسی خشکسالی در حوزه، وقوع این پدیده را در سال­های مختلف در طول دوره­ی آماری نشان داد. به ­طوری­که مقیاس زما...

متن کامل

پیش‌بینی و بررسی روند خشکسالی هواشناسی با استفاده از سری زمانی (مطالعه موردی: حوزه آبریز سلماس)

اساس بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها در فرآیندهای هیدرولوژیکی و تصمیمات بهره‌برداری از منابع آب بر پایه پیش‌بینی و تحلیل سری‌های زمانی است. خشکسالی حالتی نرمال و مستمر از اقلیم ایران با فراوانی وقوع نسبتاً بالا است و می‌توان با استفاده از تحلیل‌های آماری و مدل‌های ریاضی به پیش‌بینی آن پرداخت. در پژوهش حاضر به پیش‌بینی خشکسالی هواشناسی 5 ایستگاه حوزه آبریز سلماس واقع در استان آذربایجان غربی پرداخته شد. ب...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 4  شماره 3

صفحات  687- 698

تاریخ انتشار 2017-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023